Jeśli myślisz o tym, jak chronić nazwę swojej marki, jakie narzędzia są dostępne na rynku i jak się do tego zabrać, to ten wpis jest dla Ciebie.
Zakładam, że przynajmniej jedna z poniższych sytuacji nie jest Ci całkowicie obca i chcesz się dowiedzieć, jak można zadbać o ochronę Twojej marki.
- Tworzysz nową markę i chcesz ją chronić.
- Masz logo i chcesz zadbać, żeby nikt inny go nie mógł używać.
- Nazwa Twojego produktu jest oryginalna i nie chcesz, żeby ktokolwiek używał podobnej w Twojej branży.
W tym wpisie przeczytasz o tym, co to jest znak towarowy i jak można go chronić w Polsce, w Unii Europejskiej i na całym świecie.
Postaram się używać prostego języka, zrozumiałego dla przeciętnego czytelnika i nie posługiwać się żargonem typowym dla prawników. Sama go nie rozumiem, więc nie ma ryzyka.
Co to jest marka?
Marka to znak firmowy (ang. brand), który pozwala konsumentom identyfikować Twoje towary i usługi z Twoją firmą.
Dlaczego to jest ważne? Chodzi o to, że Twoja firma niesie ze sobą jakiś zestaw wartości czy poziom jakości, który konsumenci chcą kupić. Chcą kupić właśnie od Ciebie, a nie od innej firmy oferującej podobny produkt.
Im silniejsza marka, tym cena może być wyższa. Znana marka daje też konsumentom poczucie bezpieczeństwa, tzn. wiedzą dokładnie, co kupują i stają się lojalnymi konsumentami regularnie ponawiającymi zakup.
Jak konsument rozpoznaje markę?
Marka najczęściej jest identyfikowana z logo, czyli formą graficzną, graficzno-słowną lub słowną reprezentującą markę, która jest na tyle wyróżniająca, że konsument ją zapamiętuje. Produkt, który posiada logo jest automatycznie rozpoznawany jako produkt produkowany/oferowany przez tę określoną markę, a co za tym idzie firmę.
Czy można chronić markę?
Tak, markę – niezależnie od tego, jaki jest poziom jej znajomości na rynku – można chronić. Pomaga nam w tym prawo własności przemysłowej i osoba rzecznika patentowego, czyli specjalisty zajmującego się sprawami związanymi z szeroko pojętą własnością przemysłową.
Sama marka jest tak zwanym znakiem towarowym, który możemy zastrzec w Urzędzie Patentowym, jako oznaczenie wykorzystywane do identyfikowania produktów i usług oferowanych przez naszą firmę.
Znak towarowy (czyli np. logo w formie graficznej) będzie oznaczeniem umieszczanym na produkcie (czyli np. projekcie odzieżowym) produkowanych przez określoną firmę działającą w określonej branży.
Aby znak towarowy można było zastrzec w Urzędzie Patentowym musi on spełniać kilka warunków:
- nie powinien być sprzeczny z porządkiem publicznym i dobrymi obyczajami,
- nie może wprowadzać w błąd co do cech i charakteru produktu/usługi, które będą nim oznaczane,
- wykluczona jest nazwa generyczna, czyli nazwa używana powszechnie do określenia produktu/usługi (tutaj jest kilka odstępstw, ale każdą sytuację powinno się przedyskutować z ekspertem),
- nie może się składać wyłącznie z oznaczeń lub wskazówek.
Rzecznik patentowy pomoże podjąć decyzję?
Jeśli zdecydujemy się na zgłoszenie, warto skorzystać z pomocy rzecznika patentowego.
Przede wszystkim rzecznik przeprowadzi badanie, czy markę można w ogóle zgłosić i czy warto spróbować. Między innymi przejrzy wszystkie bazy, zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym w poszukiwaniu nazw podobnych.
Nawet jeśli znajdzie się marka o zbliżonej nazwie, istotna jest lista klas, których dotyczy jej ochrona. Klasa mówi o tym, w jakiej dokładnie branży zgłaszany znak towarowy będzie chroniony. Czyli teoretycznie mogą istnieć dwie takie same nazwy, ale być wykorzystywane w dwóch różnych kategoriach (klasach).
Na jakim obszarze mogę chronić moją markę?
Obszar ochrony dotyczy terytorium geograficznego wyszczególnionego w zgłoszeniu.
Najczęściej rozważa się 3 przypadki ochrony znaku towarowego – zgłoszenie na poziomie:
- krajowym (Polska),
- unijnym (Unia Europejska),
- międzynarodowym (wybrane kraje międzynarodowe).
Oczywiście zwiększenie obszaru ochrony wiąże się z dodatkowymi kosztami. Na początek warto więc zastanawiać się nad zgłoszeniem krajowym lub zgłoszeniem unijnym. W obu wariantach mamy możliwość rozszerzenia ochrony na poziom międzynarodowy, gdzie wyszczególniamy dokładną listę krajów, w których znak towarowy będzie chroniony.
Ile kosztuje ochrona marki?
Trzeba rozdzielić koszty złożenia wniosku, koszty obsługi ze strony rzecznika patentowego i ewentualne koszty ochrony znaku towarowego.
W przypadku zgłoszenia krajowego sama opłata za zgłoszenie to ok. 400-450 zł plus 120 zł za każdą klasę, obsługa ze strony rzecznika patentowego to koszt rzędu ok. 800-2000 zł oraz koszt ochrony na okres 10 lat to ok. 400 zł za każdą klasę plus 90 zł za publikację. Ten ostatni koszt za ochronę wnosi się dopiero po ok. 1 roku od dnia zgłoszenia, więc część kosztów rozkłada się w czasie.
Koszty zgłoszenia unijnego są wyszczególnione w EUR i tutaj koszt zgłoszenia zawiera w sobie od razu koszt ochrony. Aktualnie dla jednej klasy wynosi on ok. 850-1000 EUR, dodatkowo obsługa ze strony rzecznika patentowego to koszt rzędu 1500-3500 zł.
Ile trwa procedura zgłoszenia?
Samo zgłoszenie można zrobić bardzo szybko, nawet w ciągu tygodnia. Trzeba tylko podjąć sprawnie następujące decyzje:
- jak ma wyglądać znak towarowy (najlepiej zgłaszać identyfikację marki w postaci logo w formie graficznej),
- jaki ma być obszar ochrony (ochrona na poziomie krajowym, unijnym czy międzynarodowym),
- w jakich klasach chcemy uzyskać ochronę znaku towarowego (do wyboru mamy 34 klas produktowych i 11 klas usług).
Pełną ochronę marki wraz ze świadectwem, jeśli decyzja Urzędu Patentowego jest pomyślna, uzyskujemy po ok. 1 roku od daty złożenia wniosku.
Co robi rzecznik patentowy w ramach swojej usługi?
Przede wszystkim rzecznik powinien zrobić badanie znaku towarowego, czyli sprawdzić ewentualne konflikty z innymi znakami, które uzyskały już ochronę. Następnie powinien nam zarekomendować wybór klas do ochrony oraz opracować wykaz towarów i usług. Dalej przygotować wniosek do Urzędu Patentowego (ochrona na poziomie krajowym), EUIPO (ochrona na poziomie Unii Europejskiej) lub WIPO (ochrona na poziomie międzynarodowym) oraz reprezentować nas przed urzędem we wszystkich sprawach związanych ze zgłoszeniem i ochroną znaku towarowego z tytułu uzyskanego pełnomocnictwa.
Kiedy warto myśleć o ochronie marki?
Moim zdaniem o ochronie znaku towarowego powinno się myśleć już od samego początku. Zaniedbanie tego kroku może się wiązać z dużym ryzykiem i nieprzewidzianą sytuacją wymuszającą na nas jeszcze większe inwestycje związane z koniecznością zmiany marki (ang. rebranding). Potencjalne ryzyka mogą dotyczyć takich zdarzeń:
1. Muszę zmienić nazwę marki, bo ktoś już taką zgłosił
Ważnym momentem, gdy należy pomyśleć o kwestii znaku towarowego jest moment wymyślania nazwy marki. Może się okazać, że nazwa, którą wymyślimy jest już zajęta. Jeśli nie sprawdzimy tego na samym początku, to nasze starania i inwestycje ponoszone przez kolejne kilka lat mogą okazać się bezcelowe. Konieczna będzie zmiana marki i rebranding, co na pewno będzie bardziej kosztowne niż precyzyjne działanie od samego początku.
2. Ktoś inny używa mojej marki w mojej branży
W każdej branży marka powinna być nazwą unikalną. Jeśli nasz konkurent wykorzystuje tę samą nazwę, a nie mamy jej zgłoszonej, nie mamy zbyt mocnych prawnych argumentów do tego, aby zakazać mu jej używania. Z premedytacją wprowadzamy konsumentów w błąd. Ich zaufanie w naszą markę zostaje nadszarpnięte.
3. Inna firma „podkradła” moją markę
Inna firma może ukraść naszą markę poprzez zgłoszenie znaku towarowego przed nami. Tutaj działa prawo pierwszeństwa. Ten kto zgłosi pierwszy, ma większą szansę na uzyskanie ochrony. A my stajemy przed sytuacją, w której z dnia na dzień musimy zmienić nazwę marki.
4. Inna firma zakazała mi używania nazwy mojej marki
W sytuacji, gdy nie zrobiliśmy dobrego rozeznania na rynku na samym początku, hipotetycznie może się zdarzyć, że nazwa naszej marki jest już zgłoszona i chroniona przez inny podmiot działający na rynku. Firma ta może nam zakazać używania znaku towarowego w tej samej kategorii/branży, a nawet oddać sprawę do sądu.
Podsumowanie
Wiem, że temat nie jest łatwy, ale starałam się jak najprostszym językiem wytłumaczyć na czym polega ochrona każdej marki, również marki odzieżowej czy marki projektowej. Mam nadzieję, że przekonałam Cię do przemyślenia tematu na poważnie.
Treść tego wpisu została autoryzowana przez eksperta – rzecznik patentowy Irena Janicka (kontakt irenajanicka@gazeta.pl).
Linki, które mogą się przydać do pogłębienia tematu:
[Może Cię zainteresować również wpis: Marka odzieżowa jak zacząć?]
awatar biznes edukacja film historia mody inspiracje kolekcja kolor konferencja konstrukcja odzieży książki marka narzędzia paleta koloru projektowanie projektowanie 3D projektowanie wzorów projektowanie zrównoważone prototyp raport rynek pracy rysunek techniczny rysunek żurnalowy spójność studia sukces szablony odzieżowe szkicownik targi technologia trendy wystawa zarządzanie czasem