5 najważniejszych pojęć mody damskiej starożytnej Grecji

Charakterystycznym elementem wspólnym mody damskiej starożytnej Grecji były drapowania stroju, czyli tworzenie w oparciu o proste kawałki tkaniny wyszukanych kreacji za pomocą spinania, układania w fałdy czy przepasywania.


Kiedy to było dokładnie?

Na początek zacznę od wprowadzenia porządku. Czasy kultury starożytnej Grecji zostały podzielone przez historyków na trzy okresy:
okres archaiczny ok. 800-500 r. p.n.e.
okres klasyczny ok. 500-323 r. p.n.e.
epoka hellenistyczna ok. 323-30 r. p.n.e.
To ważne ze względu na fakt ewolucji ubiorów, które w trakcie poszczególnym okresów ulegały swoistej modyfikacji.

Najważniejsze pojęcia mody damskiej starożytnej Grecji

1. FIBULA

Fibula to ozdobna, metalowa zapinka do spinania szat. Funkcją i kształtem zbliżona do współczesnej agrafki.  W szczególności chętnie wręczano ją w prezencie, o czym świadczą umieszczane na niej inskrypcje. Takim przykładem może być Fibula Braganza, którą można obejrzeć w British Museum.

Czasami używano dwóch fibul do spinania na ramionach, ale zdarzały się także całe ciągi fibul umożliwiających eleganckie draperie zastępujące prosty szew.

2. PEPLOS

Peplos to strój kobiecy bez rękawów, uszyty z jednego prostokątnego kawałka tkaniny wełnianej spiętego na ramionach fibulami.

Szerokość tkaniny po złożeniu jej wzdłuż była równa odległości między łokciami, przy wyciągniętych poziomo rękach. Zatem długość peplosu dobierano zależnie od wzrostu właścicielki i bez przepasania miała zakrywać stopy.

Nadmiar długości tkaniny tworzył tzw. odrzutkę, czyli drugą warstwę w jego górnej części. Jednocześnie długość odrzutki mogła być różna – od zakrywającej piersi, do osłaniającej biodra i wtedy peplos bywał przepasany pasem na odrzutce.

Dół ubioru mógł być zdobiony kontrastowym szlakiem, który był tkany lub haftowany na dekoracyjnych pasach.

W okresie archaicznym peplos był raczej wąski, z krótką odrzutką. Następnie w okresie klasycznym staje się typowym damskim strojem, pojawia się na nim więcej marszczeń i fałd. Dodatkowo peplos mógł być wtedy przepasany na odrzutce. Odrzutka również zostawała czasami zarzucona na głowę. Zdarzał się peplos w formie otwartej, tj. z jednego boku pozostawał niezszyty albo zamkniętej, tj. zszyty z obu stron do wysokości pasa. Finalnie w ostatnim okresie hellenistycznym peplos przestaje pełnić funkcję samodzielnego stroju, a samo przepasanie przesuwa się pod biust.

peplos-moda-starozytnej-grecji

 

3. HIMATION

To typowe okrycie wierzchnie, które chroniło przez zimnem. Był prostokątnym kawałkiem tkaniny wełnianej pełniącym rolę peleryny. W ten sposób wykorzystywany zarówno przez mężczyzn, jak i kobiety, nakładany był na wierzch i drapowany w fałdy.

W okresie archaicznym typowy himation damski układany był na taśmie przechodzącej przez piersi na skos. Później, w okresie klasycznym, kobiety owijały się nim luźno, czasami drapując na jednym ramieniu. W ostatnim okresie himation staje się ciasno owinięty wokół ramion, traci swoje swobodne drapowania.

himation-moda-starozytnej-grecji

4. CHITON

To koszula lniana lub wełniana z krótkimi rękawami, pochodzenia fenickiego.

Chiton składał się z dwóch prostokątnych kawałków materiału zszytych dłuższymi bokami do wysokości ramion, na których był spinany fibulami. Zakładano go bezpośrednio na ciało. Mógł być luźny bądź z paskiem w talii. Długi, plisowany, sięgający kostek, zwany był chitonem jońskim. Krótki, do połowy ud – chitonem doryckim (noszonym przez mężczyzn).

Chiton kobiecy z okresu archaizmu jest zszyty na ramionach i po bokach, z otworami pozostawionymi na ręce, wykończony ozdobnym szlakiem, zdobiony haftem. W okresie klasycznym pojawiają się przepasania, zbluzowania, a także hafty na całej powierzchni. Bywa również z długim rękawem. Natomiast w ostatnim okresie hellenistycznym przepasanie wędruje wysoko na linię pod biustem.

chiton-moda-starozytnej-grecji

5. APOPTYGMA

To po prostu odrzutka, o której już wspominałam przy okazji opisu peplosu. Tworzyła drugą warstwę ubioru, bywała przepasana lub narzucana na głowę.


I tak przeszliśmy przez najważniejsze charakterystyczne elementy ubioru kobiecego starożytnej Grecji.

Bibliografia

  1. Moda. Wielka księga ubiorów i stylów, red. M.Jendryczko, Wydawnictwo Arkady, 2014
  2. Ubiory w starożytnej Grecji – A. Straszewska, materiały z historii ubioru, VIAMODA, 2013
  3. Zrozumieć przeszłość. Starożytność i średniowiecze, R. Kulesza, K. Kowalewski, Nowa Era, 2015
  4. https://pl.wikipedia.org [dostęp 10.2016]