Jak zacząć projektować modę, czyli najważniejsze pojęcia na początek

Jak zacząć projektować modę?

Jak robić to efektywnie?

Jakie kroki warto wziąć pod uwagę?

Zacznij od poznania tych punktów, aby łatwiej było Ci określić, co potrzebujesz i z pomocy których specjalistów powinieneś skorzystać.

Ułożyłam całość w sposób, który porządkuje proces projektowania i realizacji własnego pomysłu kreatywnego. Znajomość tych ważnych pojęć, to dobry początek dla osób, które chcą zacząć pracę nad realizacją własnych projektów odzieżowych.

Dodatkowo polecam Ci również przeczytanie wcześniejszego wpisu: Marka odzieżowa – jak zacząć?, który przybliża temat wymyślania koncepcji marki.

Jak zacząć projektować modę, czyli żargon branżowy

Bez znajomości specyficznego języka typowego dla każdej branży nie będziesz wiedzieć, o czym właściwie jest mowa. Dlatego zacznij od tego istotnego słownika, jeśli chcesz zacząć projektować modę według swojego pomysłu.

jak projektowac mode, proces projektowania odzieży, krok po kroku

Projekt

Projekt to rysunek przedstawiający model odzieży opracowany przez projektanta odzieży. Może składać się ze szkicu na sylwetce (tzw. rysunku modelowego) i rysunku na płasko pokazującego detale projektowe (tzw. rysunku technicznego). Moim zdaniem ważne jest również, aby zawierał opis wszystkich detali projektowych. W ten sposób prezentuje i wyjaśnia koncept, a także zwraca uwagę na niuanse projektowe.

Dobrze opisany projekt odzieżowy to punkt wyjścia do dalszych kroków. Często będzie stanowić materiał, do którego trzeba będzie się odwołać przy podejmowaniu decyzji, czy wyjaśnieniach elementów istotnych w procesie.

Takie projekty mogą być narysowane na komputerze albo ręcznie, a także zawierać opis palety kolorystycznej (zazwyczaj w standardzie PANTONE) czy opracowaną grafikę wykorzystaną w projekcie (np. raport wzoru czy grafikę). Powinny również zawierać próbki i/lub opisy wykorzystywanych materiałów.

Opracowanie projektu to typowe zadanie dla projektanta odzieży.

Rozmiarówka

Rozmiarówka to ustalenie wymiarów ciała dla każdego rozmiaru, który będzie oferowany w ramach marki odzieżowej.

Niektóre marki mają wiele rozmiarów, np. sprawdź NIKE a inne mają zawężoną rozmiarówkę np. THE COMMITMENT. Ponieważ może się to zmieniać to nie podaje tutaj konkretnych linków. Jeśli chcesz zobaczyć, jak to wygląda wpisz w Google: nazwa marki, czyli np. „nike” i „tabela rozmiarów”.

Klient szukając rozmiaru dla siebie sprawdzi, czy wymiary podstawowe takie jak obwód klatki/biustu, talii i bioder, ewentualnie wzrost „pasują” jak najbardziej do jego sylwetki.

Warto pamiętać, że S w jednej marce może nie być równe S w innej marce. To jest związane z wybraną grupą docelową, którą ustalasz na etapie tworzenia koncepcji marki. Sylwetka człowieka się zmienia wraz z upływem lat i trudno oczekiwać, żeby kobieta w wieku 40 lat miała tak samo sprężystą sylwetkę jak dziewczyna 20-letnia. W zależności od tego, którą grupę docelową wybierasz, ma to odzwierciedlenie w tabeli rozmiarowej.

Jeśli rozmiarówka jest szeroka, to posiada wiele rozmiarów, a rozmiarówka wąska posiada ich mało. Możesz zgadnąć, że im więcej rozmiarów tym lepiej z punktu widzenia konsumenta (może bardziej precyzyjnie dobrać wielkość do swoich potrzeb). Ale im więcej rozmiarów tym więcej kosztuje konstrukcja ze względu na stopniowanie oraz produkcja ze względu na konieczność odszycia większej ilości (kilka sztuk z każdego rozmiaru).

To co istotne w procesie powstawania produktu wybiera się jeden rozmiar główny. Jest to tzw. rozmiar bazowy, który służy do odszywania projektów i przymiarek na modelce technicznej.

Konstrukcja

Pod słowem „konstrukcja” kryją się szablony odzieżowe. Każdy projekt odzieżowy wymaga opracowania konstrukcji, czyli wyrysowania kształtów, które następnie wycina się z materiału i zszywa. Musimy zamienić płaski kształt szablonu z materiału na bryłę 3D, która ma okrywać sylwetkę człowieka. Nie jest to łatwe zadanie, bo nie jesteśmy prostym graniastosłupem, mamy swoje łuki i skosy. Najprostszym ćwiczeniem dla Ciebie, żeby to zrozumieć jest praca z manekinem i upinanie materiału bezpośrednio na sylwetce.

Opracowanie konstrukcji według projektu odzieżowego to typowe zadanie dla konstruktora odzieży.

Dlatego właśnie tak ważne jest, aby rysunek przygotowany przez projektanta był czytelny. Wielkość kołnierzyka, długość na sylwetce, objętość materiału w danym miejscu zostaną przeniesiona przez konstruktora na szablon, który powinien oddawać dokładnie narysowaną formę projektu (tutaj forma znaczy po prostu kształt).

Dodatkowe opisy projektu pomogą konstruktorowi zrozumieć pomysł i następnie zrealizować go w procesie modelowania. Zazwyczaj konstruktor pracuje na formach podstawowych, czyli kształtach narysowanych zgodnie z instrukcjami uwzględniającymi rozmiary ciała.

Konstruktor opracowuje według projektu konstrukcję na rozmiar bazowy. Zazwyczaj zaczyna od formy bazowej, czyli takiego kształtu wyjściowego, który modeluje, czyli zmienia dopasowując go do konkretnego projektu odzieżowego. Aby odszyć prototyp dodaje do konstrukcji wszystkie istotne elementy takie jak nitka prosta, dodatki na szwy, nacinki.

Prototyp

Odszycie to stworzenie projektu realnego z opracowanej konstrukcji. Wszelkie elementy są ze sobą zszyte i powstaje prototyp. Na tym etapie prototyp może być jeszcze tworzony z materiału zastępczego. Nie musi też być idealnie wykończony. Wszystko zależy od tego, czy chcemy jedynie sprawdzić konstrukcję i upewnić się, czy wszystko dobrze leży, czyli układa się na sylwetce ludzkiej.

Zdarza się też, że na tym etapie po prostu rysuje się po modelu, aby wizualnie rozmieścić elementy projektu na stworzonej bryle.

Poprawki

Zgodnie z uwagami z przymiarki prototypu robi się listę poprawek, które następnie nanosi się na konstrukcję. Czyli na poszczególne punkty, czy krzywe nanosi się zmiany. Jeśli rysunek projektu był czytelny i konstruktor dostał wszystkie informacje w konkretny i jasny sposób, nie są one zazwyczaj duże, czasami 1-2 cm, czasami 0,5 cm.

Następnie przygotowuje się kolejny prototyp.

Proces dopracowywania konstrukcji, odszywania kolejnego prototypu i nanoszenia kolejnych poprawek to tzw. proces prototypowania. Może czasami wymagać odszycia prototypu nawet kilka czy kilkanaście razy. Jednak dopracowanie konstrukcji na tym etapie pozwoli budować kolejne modele już na sprawdzonej, dobrze przygotowanej konstrukcji.

Aby zminimalizować czas prototypowania sięga się coraz częściej po nowoczesne narzędzia komputerowe. Zamiast realnego produktu tworzy się wirtualne modele 3D i na ich podstawie podejmuje decyzje dotyczące zmian nanoszonych na projekt.

Stopniowanie

Bazując na konstrukcji podstawowej tworzy się mniejsze i większe rozmiary tego samego projektu odzieżowego.

Jest to dość trudne, gdyż trzeba wziąć pod uwagę jak zmieniają się długość i wielkości sylwetki człowieka w innych rozmiarach, a jednocześnie uwzględnić linie projektowe tworzonego modelu. Nie wystarczy proporcjonalnie rozciągnąć, czy zwęzić szablony, gdyż ciało człowieka zmienia się nieproporcjonalnie. Niektóre długości rosną o 1 cm, a inne o 25 mm.

W branży mody można znaleźć osoby, które specjalizują się tylko w tym procesie. To tylko pokazuje jak trudne i żmudne może być to zajęcie. Zazwyczaj stopniowanie przygotuje nam konstruktor odzieży, który stworzył wcześniej konstrukcję.

Na przykład

Tabela rozmiarowa zawiera 5 rozmiarów: XS, S, M, L, XL. M jest rozmiarem bazowym. Aby stworzyć zestopniowany model należy odpowiednio zmienić konstrukcję rozmiaru bazowego w dół, czyli zmniejszyć (na rozmiar S, XS) i w górę, czyli zwiększyć (na rozmiar L, XL).

Taki zestopniowany model znowu poddaje się odszyciu. Czasami odszywa się wszystkie rozmiary, a czasami tylko skrajne (w przykładzie XS i XL). Mając odszycie rozmiaru M, XS i XL można zauważyć ewentualne błędy i niedociągnięcia.

Dokumentacja

Dokumentacja techniczno-technologiczna to skatalogowanie informacji o modelu odzieżowym i procesie jego wytworzenia w jednym miejscu. Powstaje zazwyczaj w trakcie pracy nad modelem i pozwala śledzić i tworzyć historię wprowadzanych zmian.

Jest to bardzo ważny dokument, który buduje KNOW-HOW firmy. Wiedza o modelach pozwala znacząco zoptymalizować pracę nad kolejnymi kolekcjami. Często żmudny proces prototypowania zostaje znacząco skrócony tylko dlatego, że bazujemy już na rozwiązaniach, które zostały wypracowane wcześniej.

Dokumentacja może być bardzo rozbudowanym dokumentem zawierającym:

  • opis modelu
  • opis detali projektowych
  • wersje kolorystyczne
  • rysunki techniczne modelu
  • rysunki detali projektowych
  • wymiary i rozmieszczenie elementów graficznych
  • wielkość i sposób wszycia metek
  • sposób zapakowania produktu odzieżowego
  • listę wszystkich materiałów
  • rysunek szablonów, opis oraz ich ilości i pary
  • listę maszyn potrzebnych w procesie wytworzenia
  • opis poszczególnych kroków wytworzenia wyrobu odzieżowego
  • przekroje szwów
  • wymiary charakterystycznych długości wyrobu odzieżowego na poszczególne rozmiary
  • uwagi wprowadzane do kolejnych prototypów
  • historia wprowadzanych zmian w całej dokumentacji
  • kosztorys wykonania modelu z uwzględnieniem kosztów materiałowych, kosztów wytworzenia i kosztów sprzedaży

Oczywiście jej wielkość i obszerność można dostosować do potrzeb każdej marki. W końcu ma być przede wszystkim dokumentem użytecznym. Jej praktyczność jest moim zdaniem zdecydowanie niedoceniana.

[Taką przykładową dokumentację odzieżową możesz obejrzeć na mojej stronie z portfolio: Rysunki techniczne odzieży i dokumentacja odzieżowa.]

Technologia

Technologia to sposób wytworzenia wyrobu odzieżowego. Bierze pod uwagę projekt, a także jego optymalne wykończenie. Nie chodzi tylko o to, aby model był dobrze odszyty, ale żeby wybrać rozwiązania optymalne ze względu na czas potrzebny do jego odszycia. To zminimalizuje koszty wytworzenia i tym samym wpłynie na finalną cenę jednostkową.

Osobą, która jest odpowiedzialna za technologiczną część wytworzenia wyrobu, jest technolog odzieży. Czasami funkcję technologa pełni też konstruktor odzieży.

Technolog odzieży z jednej strony powinien wiedzieć, jaki park maszynowy jest dostępny i jakie rozwiązania może wykorzystać. Z drugiej powinien znać rodzaje i funkcje szwów, potrafić stosować klejonki jak i projektować całe linie składające się ze specjalistycznych maszyn i ludzi, aby optymalizować proces wytwarzania.

Produkcja

Produkcja jest etapem, w którym powstaje partia projektu odzieżowego odszyta w określonej ilości z uwzględnieniem sztuk i udziału poszczególnych rozmiarów.

Oczywiście na tym etapie wzięte są pod uwagę wszystkie informacje, które powstały wcześniej. Przede wszystkim finalne zestopniowane szablony odzieżowe i optymalna technologia wykonania. Zebrane są również wszelkie materiały potrzebne do wykonania danej partii. Kierownik produkcji może również zawsze sięgnąć do dokumentacji technicznej, aby sprawdzić proces wykończenia lub wykonania elementu projektu odzieżowego.

Procentówka

Ważnym aspektem w procesie produkcji może być tak zwana procentówka, czyli udział procentowy poszczególnych rozmiarów w planowanej ilości. Osoby posiadające poszczególne rozmiary mają mniej więcej rozkład normalny. To pojęcie z zakresu matematyki i statystyki, które linkuję powyżej do wikipedii (jeśli chcesz zrozumieć to pojęcie dokładniej). Znaczy to mniej więcej tyle, że osobniki o średnich wartościach pojawiają się częściej niż osobniki o skrajnych wartościach. Dlatego w partii produkcyjnej rozmiarów środkowych jest zazwyczaj więcej niż skrajnych. Warto je również rozplanować już na podstawie danych posiadanych ze wcześniejszych miesięcy sprzedażowych dla podobnych modeli (pod względem stylu i asortymentu).

Procentówka – przykład

 XSSMLXLrazem
ilość281610440
udział5%20%40%25%10% 

Układy kroju

Układy kroju nazywa się też trafaretami. Aby zoptymalizować zużycie materiału przy produkcji musimy konstrukcję odzieżową mieć w wersji zdigitalizowanej, czyli po prostu w komputerze, a nie na papierze. Najlepiej, aby konstruktor odzieży od samego początku pracował w specjalnie do tego dedykowanym programie (systemie odzieżowym typu CAD/CAM). Szablony odzieżowe zostały również zestopniowane. Na tym etapie trzeba przygotować układy kroju, które optymalizowane są ze względu na:

  • szerokość materiału wykorzystywanego do produkcji;
  • udział poszczególnych rozmiarów modelu;
  • odległość między szablonami;

Optymalizacja polega na wykorzystaniu algorytmu komputerowego, który w kilka minut układa wszystkie szalony na materiale. Dodam, że program komputerowy zrobi to lepiej niż człowiek i nawet doświadczenie tutaj nie pomoże. Komputer może po prostu w dużo mniejszym czasie rozważyć różne opcje układania i wybrać to najlepsze. Dlatego taka optymalizacja przełoży się na niższy koszt jednostkowy modelu odzieżowego.

Teraz możesz już śmiało zacząć projektować modę

Mam nadzieję, że przybliżyłam Ci tutaj proces projektowania i wiele pojęć stało się teraz jasne. Chcesz zacząć projektować modę, ale uczucie zagubienia towarzyszyło ci wcześniej? Jestem przekonana, że po tym artykule będzie Ci łatwiej.

Nie tylko odpowiesz na każde pytanie, które ktoś może Ci zadać w trakcie pracy nad kolekcją, ale będziesz bardziej świadomy, dlaczego każdy z tych procesów jest wyceniony w określony sposób. Tam, gdzie ktoś musi poświęcić czas i podzielić się swoimi kompetencjami, trzeba za to odpowiednio zapłacić. I nie ma sensu oszczędzać na tym budżetu.

Przecież każdy z nas woli nosić ubrania, które są wygodne i trwałe, dobrze zaprojektowane i uszyte z przyjemnego materiału. Aby właśnie takie powstały, trzeba się przyłożyć na każdym etapie tego procesu.

Jeśli spotkasz inne pojęcia z zakresu produkcji na swojej drodze, to daj znać w komentarzu. Chętnie opiszę je dodatkowo w tym wpisie.